Την Τετάρτη 03-05-2023, στις 12:00 στο Εργαστήριο Φωνητικής και Υπολογιστικής Γλωσσολογίας (622) θα πραγματοποιηθεί δια ζώσης σεμινάριο έτος με θέμα "Κριτική ανάλυση λόγου εκπαιδευτικών πολιτικών: Η περίπτωση του νόμου Διαμαντοπούλου". Τη διάλεξη θα παρουσιάσει ο προσκεκλημένος ομιλητής Νίκος Κανελλόπουλος (University of Edinburgh).
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σεμινάριο παρουσιάζει τη χρήση των μεθοδολογικών εργαλείων Κριτικής Ανάλυσης Λόγου (ΚΑΛ) για τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι γλωσσικές/ σημειωτικές πρακτικές («λόγων» - discourses) συμβάλλουν στη συγκρότηση και ερμηνεία των εκπαιδευτικών πολιτικών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η παρουσίαση εστιάζει στη βασική μεταρρύθμιση που είχε επιχειρηθεί κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης με την ψήφιση του Νόμου 4009/2011 («Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων») – γνωστός και ως νόμος Διαμαντοπούλου.
Οι πολλαπλές τροποποιήσεις του Νόμου 4009/2011 αλλά κυρίως η σφοδρή αντίδραση της πλειοψηφίας της ακαδημαϊκής κοινότητας δεν επέτρεψαν την πλήρη εφαρμογή του. Παράλληλα η ευρύτερη κοινωνικοπολιτική και οικονομική κρίση κατά τη διάρκεια της οποίας ψηφίστηκε ο νόμος συνέβαλε στη δημιουργία έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων σχετικά με τον στόχο, τη λειτουργία και την οργάνωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υιοθετείται η άποψη ότι οι πολιτικοί/ δημόσιοι «λόγοι» (discourses), οι ρητορικές και τα επιχειρήματα, που εκφέρονται από τους εμπλεκόμενους φορείς, αποτελούν βασικές παραμέτρους επιρροής, ερμηνείας και συγκρότησης της διαδικασίας σχεδιασμού και διάδοσης των εκπαιδευτικών πολιτικών. Ταυτόχρονα καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο διαμεσολαβούνται και αναπαράγονται συγκεκριμένες κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές ιδεολογίες.
Θα αναδειχθούν στην παρουσίαση οι διάφοροι τρόποι με τους οποίους τα μεθοδολογικά εργαλεία ΚΑΛ (ανάλυση στρατηγικών λόγου, ανάλυση επιχειρηματολογίας, διακειμενική και διαλογική ανάλυση κειμένων, αναπλαισίωση λόγων κ.ά.) μπορούν να αξιοποιηθούν για την ανάλυση των κειμενικών δεδομένων. Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι κοινοβουλευτικές συζητήσεις που προηγήθηκαν της ψηφοφορίας του νόμου, καθώς και οι ημι-δομημένες συνεντεύξεις που διενεργήθηκαν με εμπλεκόμενους πολιτικούς και ακαδημαϊκούς φορείς. Η ανάλυση επικεντρώνεται αφενός στην αποκωδικοποίηση του ιδεολογικού υπόβαθρου των γλωσσικών πρακτικών («λόγων») των διάφορων εμπλεκόμενων φορέων και αφετέρου στην κριτική ανάλυση της αλληλοεπίδρασής τους με το ευρύτερο πολιτιστικό και κοινωνικο-πολιτικό περικείμενο (λ.χ. η οικονομική κρίση και η ασκηθείσα επιρροή από εξωτερικούς φορείς πολιτικής).
Συμπερασματικά, υποστηρίζεται ότι οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις της ΚΑΛ μπορούν να συνεισφέρουν στο πεδίο της κριτικής μελέτης εκπαιδευτικών πολιτικών, επιτρέποντας στον ερευνητή να διερευνήσει διεξοδικά τον τρόπο με τον οποίο οι «λόγοι» μπορούν να επηρεάσουν και να συγκροτήσουν τη διαδικασία εκπαιδευτικής πολιτικής.